Vaka sayılarındaki artışla birlikte Covid-19 aşıları tekrar gündemde… Pekala evvelki varyantlarda tesirli olduğu söylenen aşılar, Omicron’un yeni varyantlarından ne kadar koruyor? İşte Prof. Dr. Çıragil’in cevabı:
Vaka sayılarının tüm dünya ile birlikte ülkemizde de tırmanışa geçmesiyle birlikte uzmanlar, hem maske-mesafe-hijyen önlemlerine geri dönün hem de aşı olun daveti yapıyor. Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Pınar Çıragil’e salgının seyrini ve aşılarla ilgili merak edilen noktaları sordum. İşte Çıragil’in açıklamaları…
Prof. Dr. Pınar Çıragil
Yoğun bakımlara yatışlarda artış olabilir
Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de son dalganın sönümlenmeye başlamasıyla birlikte önlemler/kısıtlamalar kaldırıldı ve bugün yeni bir dalga ile karşı karşıya kaldık. Geçen yaza benzeri bir durumda olduğumuz artık çok açık; üstelik bu sefer devam eden Covid-19 dalgasında, Omicron varyantının alt soyları olan bilhassa BA.4 ve BA.5’in daha evvel dolaşan virüslere nazaran bulaşının daha süratli olduğunu biliyoruz. Artan olaylarla birlikte, sonbahar ve kış aylarında okullar açıldıkça, beşerler tatilden döndükçe ve soğuk havaların başlamasıyla birlikte, iç yerlerde toplumsal hareketlilik daha da artacaktır. Bu durum maske takılması üzere tedbirlerin de uygulamadan kalkması nedeniyle, Covid-19’a bağlı hastaneye ve ağır bakım ünitelerinde yatışlarda da bir artışa neden olabilir. Son dalga ile birlikte Covid-19 nedeniyle hastaneye yatış oranları iki katına çıkarken, ağır bakım ünitesi müracaatları şimdiye kadar nispeten düşük kaldı. Bununla birlikte, daha yaşlı kümelerdeki enfeksiyon oranları artmaya devam ederken, Avrupa’da hâlâ her hafta 3 bine yakın kişinin Covid-19’dan hayatını kaybettiği bildirilmekte.
BA.4 ve BA.5’ten korur mu?
Şu anda datalar sonlu olsa da, iki doz mRNA aşısının evvelki varyantlara kıyasla Omicron enfeksiyonunu önlemede daha az tesirli olduğuna dair bilgiler olmakla birlikte; hastaneye yatışı gerektiren daha önemli hastalıklara karşı muhafaza oranlarının âlâ olduğu bildirilmekte. Ayrıyeten, destekleyici dozun enfeksiyona karşı muhafaza sağlamada kıymetli bir araç olduğunu biliyoruz ve destekleyici dozun önemli hastalıklara karşı çok yeterli muhafaza sağlayacağını umuyoruz. Hatırlatma dozlarının uygulanması, maske takılmasının teşvik edilmesi, kapalı ortamlarda kısa müddet kalınması ve fizikî uzaklığa dikkat edilmesi, şu anda Covid-19’a karşı toplumu ve sıhhat sistemi kapasitesini muhafazaya yardımcı olmak için değerlidir.
Geç olmadan tedbir alınmalı
Vakalardaki artış yakın geçmişin bir fotoğrafını çizmekte. Ancak geleceğe bakmak ve geleceğe hazırlanmak çok daha sıkıntı olmakla birlikte, gerekli düzenlemelerin uygulanmaya girmesi ve tedbirlerin alınması gerekir. Harekete geçmek için sonbaharı beklemek çok geç olabilir. Bu gayeyle DSÖ, gelecek enfeksiyon dalgalarına hazırlanmaya yardımcı olmak için Covid-19 ve öbür teneffüs yolu virüsleri için sonbahar/kış stratejisini yayınladı. Bu kapsamda; n Aşı takviminin tamamlanarak hatırlatma dozlarının yapılması, n Bağışıklığı baskılanmış şahıslara ve bunların yakın temaslılarına ikinci bir hatırlatma dozu uygulanması ve belli risk altındaki kümelere son dozlarından en az 3 ay sonra ikinci bir rapel verilmesinin düşünülmesi; n Kapalı yerlerde ve toplu taşıma araçlarında maske takılmasının teşvik edilmesi; n Kalabalık ortamların ve kamusal alanların (okullar, ofisler ve toplu taşıma gibi) havalandırılmasının uygulanması önerilmektedir.
Hatırlatma dozunu kimler yaptırmalı?
Ülkemizde aşılama epeyce başarılı ve erken başlamasına karşın birinci aşılanan yaşlı küme inaktif aşı ile aşılanmıştı. Fakat biliyoruz ki inaktif aşılar mRNA aşıları kadar gözetici değil. Bu nedenle toplumun her bölümünün ve bilhassa yaşlılar, gebeler, bağışıklığı baskılanmış şahıslar, kronik hastalar ve okullar açılmadan evvel aşikâr yaş kümesindeki çocukların da hatırlatma dozlarının yapılması gerekir. Hatırlatma dozları yapılmayan, eksik aşılı şahıslarda hastaneye yatış, önemli hastalık geçirme, ağır bakıma yatışların daha yüksek olduğu bilinmelidir.