Elif Akçivi, Mersin’in Gülnar ilçesinde Yörük çadırında dünyaya geldi. Anne-babası göçebeydi. Zira “konar-göçer” kültür dedelerinden onlara miras kalmıştı. Hayvanlarını otlatabilmek için göçebe hayat sürmek zorundaydılar. Yörük ailesinin birinci çocuğu olan Elif için ömür zorluklarla doluydu. Çadır hayatının elektrik, su, ulaşım üzere pek çok ezası vardı. Doğal en büyük sorun da elektrikti. Tüplü lüksler ve el fenerleriyle çadırı aydınlatıyor lakin birçok elektrikli aleti kullanamıyorlardı. Toros Dağları’nın 1200 rakımlı eteklerinden Elif’in okula gitmesi de imkansızdı. Bu hususta babaanne devreye girdi. Köyde yaşıyordu ve konutu de okula yakındı. Elif ilkokulu babaannesinin yanında kalarak bitirdi. Tam bu sırada da babaanne vefat etti. Lakin Elif’in eğitim hayatı devam etmeliydi. Baba çadırı çabucak yolun kenarına kurdu. Elif okula artık servisle gidiyordu.
Bir taraftan da hayvancılık yapan ailesine takviye olan Elif yaylada bir gününü, “Sabah dört buçukta kalkıyorum. Annemle birlikte keçi ve koyunları sağıyorum. Sonra hayvanları gütmeye gidiyorum. Oradan gelip tarlada çalışıyorum. Yakmak için odun topluyor, konuta gelip günlük işlerde anneme yardım ediyorum. Kendime ayıracak vaktim çok az oluyor. Kısıtlı o vakitte da ya dinleniyorum ya da ders çalışıyorum. Öğlenden sonra tekrar keçileri otlatmaya gidiyor, akşam ezanında meskene geliyorum” diyerek anlattı.
“Okuldaki arkadaşlarım çadırda yaşadığımı duyunca çok şaşırıyordu. Bana ‘İnternet ve elektrik olmadan nasıl yaşıyorsunuz’’diye soruyorlardı. Doğal hayat şeklimle dalga geçenler de oluyordu. ‘Yerleşik hayata bile geçememişsiniz, ateşi ne vakit buldunuz’ usulünde telaffuzlarla karşı karşıya kalıyordum. Ben bu söylenenleri takıntı haline getirmiyordum. Zira kendimi şanslı olarak görüyordum. Hayatın birçok tarafıyla çadırda tanıştım. Benimle dalga geçenler bugün evsiz kalsa çadırda yaşayamazlar lakin ben tek başıma bile çadırda yaşayabilirim. Onlara reaksiyon vermedim, Yörük kültürünü anlatmaya çalıştım.”
‘YORUCU OLSA DA HAYVANCILIĞI SEVİYORUM’
Doğa ile iç içe yaşamanın kendisine memnunluk getirdiğini, çok hoş bir his olduğunu anlatan Elif, “Hayvancılık yapmak epeyce güç. Dedem öldü, annem babasının yasını tutamadı. Sabah kalkıp keçi gütmeye gitti. Dağda ağladı. Hayvancılığın bir gün hatta bir vakit bile bile aksatılmaması gerekiyor. Hasta olduğumuzda dahi onların karnını doyurmak zorundayız. Hiç tatilimiz yok. Yorucu olsa da hayvancılığı çok seviyorum. Zira birçok hayvanı tanıyor ve onlara temas edebiliyorum. Doğum anlarına şahitlik ediyorum. Belgeselde izlemekten çok daha farklı olduğunu söyleyebilirim. Beşere huzur veriyor” dedi.
Elif, Yörük kültüründe bayanın daha çok iş yaptığını söylüyor. “Aslında erkeklerde yapıyor lakin hayvanları sağma, konut işlerini yapma, çocuklara bakma hepsi bayanın üstünde” diyen Elif, hem konuttaki hem de dışarıdaki işlerin bayanlara çok yük binmesine neden olduğunu lisana getirdi.
Gün içinde kendine ayırabilecek bir vakti olmayan Elif’in ders çalışmak için de hiçbir vakit bol bir vakti olmadı, olamadı. Eğitimini tamamlamak için gece uykularından feragat etti. Bu azmi onun Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmını kazanmasını sağladı. Okuldan mezun olan 23 yaşındaki Elif, birebir kısmın Türk-İslam Sanatları alanında başladığı yüksek lisans tahsilini sürdürüyor. Yüksek lisans bitirme tezini çadırına taşıdığı kitaplar ve ders notlarıyla hazırlamaya çalışıyor. Kültürünü tanıtmak için akademisyenliği hedefliyor.
YÖRÜK KÜLTÜRÜNÜ TANITIYOR
“Yörük çocuğu olmak; dağların, çayırların, ovaların, kuşların, ağaçların, keçilerin ve kuzuların ortasında büyümek, hayata buradan merhaba demektir” diyen Elif, çektiği görüntüleri da toplumsal medyada paylaşarak kültürünü tanıtıyor. Bugün 3 kardeşi ve anne-babasıyla birlikte bir çadırda kalan Elif, şehirde yaşama fikrine ise sıcak bakmıyor. Nedenini ise, “Şehirde yayladaki kadar huzurlu ve keyifli olamam. Burada kendimi daha özgür hissediyorum” diye açıkladı.
‘İLHAM ALINAN BİREYE DÖNÜŞMÜŞ’
Peki Yörük kızı Elif’in verdiği gayretin altında yatan his ne? Amaçları ve isteklerine giden yolda nasıl motive oldu? Hayatta dezavantaj üzere görünen durumlar bazen avantaja çevrilebilir miydi? Her insanın hayatında ruhsal olarak zorlandığı evreler olduğunu söyleyen Klinik Psikolog Pelin Hazer, “Bunlar bazen kişinin kendi içindeki ruhsal süreçlerden geçer, bazen aileden geçer, bazen de toplumsal normlardan geçer. İnsan bu üç olgudan birinde yaralar aldığında ruhunu korumak için ruhsal olarak savunma sistemleri kullanır. Birtakım şahıslar bu sıkıntıları inkar eder, kimileri kabullenip o meselelere ahenk sağlamaya çalışır. Birtakım bireyler de yaşadığı problemlerle süblimasyon (yüceltme) düzeneğini kullanarak baş eder. Kimisi bunun için müzik yapar, kimisi bir sanat yapıtı ortaya koyar, kimisi bir kitap müellif, kimisi de bir müze inşa eder. Bazen yaşananlar ne kadar derindeyse kişi bu yaşananlardan ötürü toplumda daha öne çıkabilecek eserler ortaya çıkartır. Bu durum da öteki emsal meseleleri yaşayan insanların gözünde ilham alınan şahıslara dönüşür” dedi.
Milliyet.com.tr, hayatın içinden insan kıssalarını uzman bakış açısıyla harmanladığı ‘SEN ANLAT’ projesini okurla buluşturuyor. ‘Benim de bir öyküm var’ diyorsan, en değerli konuğumuz olarak seni de bekliyoruz: [email protected]