Bazı çocukların COVID-19 enfeksiyonunu hiçbir belirti olmadan geçirdiğini yahut ailesi enfekte olduğunda belirtiler hafif görüldüğünden test yapılmadığını anımsatan Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayşe Demirçubuk, teşhis konulmamış olmasının çocuğun MIS-C geçirmeyeceği manasına gelmeyeceğini belirtti.
“MIS-C, hastanede yapılan testlerin sonucuna nazaran tanısı kesin konularak tedavi edilmesi zarurî bir hastalıktır” diyen Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, şunları kaydetti:
“Koroner damarlarda meseleye, münasebetiyle kalbin işlevlerinin bozulmasına neden olabileceğinden başta çocuk sıhhati ve hastalıkları, çocuk enfeksiyon hastalıkları ve çocuk kardiyolojisi üzere kısımların multidisipliner olarak takip ederek, tedavileri düzenlenmesi büyük değer taşır.”
COVID-19 VE MIS-C
COVID-19’un ortaya çıkışı ve MIS-C sendromu hakkında bilgi veren Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, şöyle devam etti:
“Çocuklarda pandeminin birinci vakitlerinde COVID-19 hastalığı daha hafif seyretmesine rağmen Nisan 2020’de İngiltere’den gelen raporlar Atipik Kawasaki hastalığı olarak tanımlanan daha sonra da MIS-C (Pediatrik Multisistemik İnflamatuvar Sendrom) ismiyle kayıtlara geçirilen bir hastalık tanımlanmıştır.
MIS-C, COVID-19’a maruz kalan çocuklarda virüs bulaştıktan 2-4 hafta sonra ortaya çıkan bedenin virüse karşı verdiği çok karşılık sonucu organ yetmezliğinin ortaya çıktığı bir durumdur.”
“MIS-C, COVİD-19 GEÇİREN TÜM ÇOCUKLARDA GÖRÜLMEMEKTEDİR”
Çocuklar ve yetişkinlerin COVID-19 enfeksiyonuna yakalanma oranının benzerlik gösterdiğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Buna karşın Sars CoV-2 virüsü ile enfekte çocuklarda önemli klinik semptomlar az görülmektedir. Yapılan çalışmalarda COVID-19’a bağlı hastane yatışlarının yalnızca yüzde 1,5’ini çocuk hastalar oluşturmaktadır. Salgının başlangıcında çocukların daha az etkilendiği düşünülürken daha sonra COVID-19 enfeksiyonunu semptomatik ya da hiçbir belirti olmadan sessiz geçiren çocuklarda iki-dört hafta sonra MIS-C tablosu ortaya çıkabilmektedir.
COVID-19 kaynaklı çocuk olay sayılarının arttığı periyodun yaşanıyor. MIS-C hastalığı aslında COVID-19 hastalığının önemli bir komplikasyonu olarak karşımıza çıkmakla birlikte COVID-19 geçiren her çocukta görülmemektedir. Yapılan çalışmalarda 21 yaşın altındaki bireylerde COVID-19 hastalığının görülme sıklığı 100 binde 322 ve MIS-C görülme sıklığı 100 binde 2 olarak bulunmuştur. Hangi çocukta gelişeceğine dair başta epigenetik olmak üzere bilinmeyen birçok faktör vardır.”
HASTALIK BELİRTİLERİ ÖNEMLİ
Nadir görülse de bu hastalığın bulgularının düzgün bilinmesinin değerli olduğuna işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, “Önceden geçirilmiş COVID-19 enfeksiyonu yahut COVID-19 enfekte kişi ile teması olan çocuklarda başta dirençli ateş sayabileceğimiz aşağıdaki semptomlardan bir kısmının varlığı kelam konusu olduğunda bu hastalık kuşkusuyla bir sıhhat kurumuna başvurulmalıdır” teklifinde bulundu.
Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, semptomları ise şöyle sıraladı:
“24 saatten uzun süren 38 derece üzerinde dirençli ateş, göğüs ağrısı, öksürük, teneffüs zahmeti, baş ağrısı, şuur durumunda değişiklik, havale geçirmek, tüm bedende kızarıklık, çilek lisanı görünümü, kollarda ve bacaklarda şişlik, ciltte soyulma, gözlerde kızarıklık, halsizlik, kas ağrıları, bulantı- kusma, karın ağrısı, ishal, bedende döküntülerin olması, tansiyon düşüklüğü, dolanım bozukluğu.”
Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, MIS-C’de dikkate alınması gereken belirtileri ise, “Karında şiddetli ağrı, nefes alırken zorluk çekme, cilt ve dudakların soluk, gri yahut mavi renkli olması, sersemlik hali ve uykuya eğilim” olarak özetledi.
Hastalık belirtileri gösteren çocukların vakit kaybetmeden tabibe götürülmesinin hastalığın teşhis ve tedavi sürecini olumlu etkileyeceğine vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, “Kawasaki başta olmak üzere birçok sistemik hastalık belirtileri MIS-C ile benzerlik gösterdiğinden teşhis konulması zordur” halinde konuştu.
MIS-C TEDAVİSİ
MIS-C teşhisli çocukların hastanede multidisipliner yaklaşımla tedavi edilmesi gerektiğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, “Bazılarının, çocuk ağır bakım ünitesinde tedaviye gereksinimi olabilir. Tedavi, bulguların tipine, şiddetine ve bedende hangi organların etkilendiğine nazaran değişir. Tedavi edilebilen hastalık olmakla birlikte çalışmalarda çocuk ağır bakım ünitesinde takip edilen hastalarda yüzde 1,7 oranında vefat oranı saptanmıştır” sözlerini kullandı.
COVID-19 hastalığının tersine MIS-C’nin bulaşıcı bir hastalık olmadığını bildiren Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, COVID-19 ile karşılaşmış ya da hastalığı geçirmiş çocuklarda ortaya çıktığına dikkat çekti.
Şu ana kadar bildirilen, tekrar eden MIS-C hadisesi bulunmadığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, bu hastalığın nedeninin hala tam olarak aydınlatılamadığını, hastalıkla ilgili çalışmaların ve araştırmaların devam ettiğini aktardı.
HASTALIK NASIL ÖNLENİR?
Hastalığı önlemek için bilinen tek gerçekçi yolun COVID-19 virüsü ile karşılaşmamak olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Demirçubuk, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bunun için esirgeyici tedbirlere dikkat etmek, toplumsal aralık kurallarına uymak, maske kullanmak, hijyen kurallarına dikkat etmek ehemmiyet taşımaktadır. En kıymetli korunma yollarından biri de aşılanmadır. Ülkemizde 12 yaş ve üstü COVID-19 aşılanması devam etmektedir. Birçok ülkede 5-12 yaş ortası çocuk aşılanmasına da başlanmıştır.”